Podejmowane działania dążące do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych przynoszą pozytywne rezultaty na przestrzeni ostatnich kliku lat – wynika z prezentowanego sprawozdania z Wdrażania Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla Województwa małopolskiego.
Małopolska jest pierwszym w Polsce regionie, który przyjął dedykowany plan działań w zakresie przeciwdziałania i adaptacji do negatywnych skutków postępującej zmiany klimatu. Przyjęty dokument to odpowiedź Małopolski na wyznaczone cele polityki klimatyczno–energetycznej Unii Europejskiej do 2030 i 2050. Więcej o samym dokumencie: https://klimat.ekomalopolska.pl/dokumenty2/regionalny-plan-dzialan-dla-klimatu-i-energii/.
Na przestrzeni ostatnich lat zauważalny jest spadek emisji gazów cieplarnianych o 18% w stosunku do roku 1990 oraz o 9,3% w stosunku do roku 2018. Znaczny spadek emisji gazów cieplarnianych dotyczy sektora energii (spadek o ok. 42%) oraz gospodarki (35%) i rolnictwa (31%). Natomiast, największy, prawie trzykrotny wzrost emisji odnotowano w sektorze transportu.
Dodatkowo, szacuje się, że w Małopolsce funkcjonuje ponad 87 321 tys. instalacji OZE do produkcji energii elektrycznej (o łącznej mocy zainstalowanej na poziomie 796,24 MW) i 107 223 do produkcji ciepła dla potrzeb centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej (o łącznej mocy zainstalowanej równej 2 063,86 MW). Wartości te przekładają się na produkcję energii elektrycznej o wartości 4 309,85 TJ/rok, a także produkcji energii cieplnej na poziomie 15 200,40 TJ/rok.
Główne kierunki działań podjęte w latach 2019–2021 w zakresie realizacji celów określonych w Regionalnym Planie Działań dla klimatu i energii obejmowały:
- redukcję emisji gazów cieplarnianych i zwiększenie efektywnego wykorzystania zasobów, poprzez wzrost wykorzystania lokalnego potencjału OZE oraz poprawę efektywności energetycznej istniejących budynków,
- działania w zakresie transformacji niskoemisyjnej (wymiana nieefektywnych urządzeń na paliwa stałe),
- wykorzystanie efektu synergii z istniejącymi programami modernizacji (w szczególności z działaniami mającymi na celu zmniejszenie zużycia energii i zanieczyszczeń powietrza w sektorze mieszkalnictwa oraz budynków użyteczności publicznej),
- działania mające na celu zapewnienie wzorcowej roli sektora użyteczności publicznej w zakresie działań na rzecz klimatu (wzrost wykorzystania energii pochodzącej z OZE),
- rozwój ekologicznych rozwiązań transportowych (elektryczne hulajnogi, komunikacja pieszo–rowerowa, elektromobilność itp.) oraz utrzymanie dominującej roli i zwiększenie udziału transportu zbiorowego w systemie transportowym,
- budowę zintegrowanego i nowoczesnego systemu transportowego, jako kluczowego ogniwa w budowaniu spójności ekonomicznej, terytorialnej i społecznej województwa,
- racjonalną gospodarkę odpadami (ograniczenia ilości produkcji odpadów oraz ich deponowania w środowisku) oraz oszczędną gospodarkę wodną obejmującą wszystkie sektory objęte niniejszym planem (w tym zwiększenie małej retencji wód),
- przeciwdziałanie powodziom (w tym powodziom błyskawicznym) i ograniczenie skutków susz,
- wzrost pochłaniania CO2 przez tereny zielone w miastach oraz dostosowanie lasów do zmian klimatu (zwiększenie ilości zalesianych gruntów),
- ograniczanie negatywnego wpływu sektora energii, budownictwa, transportu, gospodarki (w tym przemysłu), rolnictwa oraz zminimalizowanie skutków ich rozwoju na klimat.
Kluczowym elementem w realizacji małopolskiej polityki klimatycznej jest rozpoczęty w styczniu 2021 roku projekt zintegrowany LIFE EKOMAŁOPOLSKA – „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii”. Projekt realizowany jest przez Województwo Małopolskie we współpracy z 27 partnerami. W ramach zaplanowanych działań do końca 2021 r. utworzona została sieć doradców ds. klimatu i środowiska w 21 małopolskich powiatach, zorganizowano szereg warsztatów, spotkań oraz webinariów dla gmin i powiatów.
Tylko w 2021 doradcy ds. klimatu i środowiska udzielili ponad 50 tysięcy porad dla mieszkańców oraz ponad 50 konsultacji skierowanych do przedsiębiorców. Udzielone konsultacyjne dotyczyły rozwoju odnawialnych źródeł energii, poprawy efektywności energetycznej, przedsięwzięć termomodernizacyjnych, obowiązujących programów dotacyjnych, a także szeroko zakrojonych aspektów postępującej zmiany klimatu, ich przyczyn oraz skutków. Całościowy raport z realizacji projektu LIFE-IP EKOMAŁOPOLSKA dostępny jest pod adresem: https://klimat.ekomalopolska.pl/aktualnosci/co-zrobilismy-w-roku-2021-dla-klimatu/.
Artykuł powstał w ramach Działania D1 projektu LIFE EKOMALOPOLSKA „Wdrażanie Regionalnego Planu Działań dla Klimatu i Energii dla województwa małopolskiego” (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA / LIFE19 IPC/PL/000005) dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW.
