Razem zadbajmy o klimat dla pokoleń!
Oszczędność energii i wody, docieplenie domów i montaż instalacji OZE, mniejsza ilość produkowanych odpadów – to tylko niektóre przykłady naszych działań w trosce o klimat. Zastanawiasz się czy możesz dołożyć swoja cegiełkę w zachowaniu dobrego klimatu dla nas i przyszłych pokoleń? Zdecydowanie tak, tylko trzeba zacząć działać już dziś.
Działań, które mogą ochronić klimat i środowisko, jest dziś wiele. Coraz częściej wybieramy w naszych domach instalacje OZE, gromadzimy wodę deszczową, sortujemy odpady oraz rezygnujemy z plastiku i jednorazowych opakowań, a przy tym stawiamy na produkty pochodzące od lokalnych rolników. Dziś każdy z nas może podjąć działania aby zatroszczyć się o klimat dla nas, ale i przyszłych pokoleń
mówi Józef Gawron, Wicemarszałek Województwa Małopolskiego.
Odnawialne źródła energii – potencjał dostępny dla każdego
Pierwszym i najważniejszym krokiem do zatroszczenia się o klimat jest zainstalowanie w domu odnawialnego źródła energii. Na takie inwestycje można uzyskać dofinansowanie z wielu programów rządowych lub regionalnych. Najpopularniejsze z nich to „Mój Prąd”, „Moje ciepło”, „Czyste Powietrze”, „Agroenergia” czy „Energia Plus”. Więcej na: https://klimat.ekomalopolska.pl/dofinansowanie/ .
Od wielu lat mieszkańcy Małopolski z powodzeniem korzystają z instalacji fotowoltaicznych, które mogą produkować prąd zarówno w dużych farmach, jak również na potrzeby gospodarstwa domowego. W ostatnim czasie, ze względu na zmiany w systemie rozliczania energii elektrycznej z mikroinstalacji, zasadne jest zwiększenie autokonsumpcji tak wyprodukowanego prądu w gospodarstwie domowym (na przykład zamiana kuchenki gazowej na elektryczną). Warto zainwestować w magazyn energii, który umożliwi korzystanie z wyprodukowanego prądu np. w nocy. Na jego zakup i montaż także można uzyskać dotację, np. z programu „Mój Prąd”.
Dużym powodzeniem cieszą się również kolektory słoneczne do ogrzewania wody użytkowej. Popularnością zarówno w domach mieszkalnych, jak i obiektach instytucjonalnych i przemysłowych, cieszą się również instalacje pomp ciepła (powietrznych lub gruntowych). Urządzenia te są obecnie wykorzystywane nie tylko do ogrzewania nowych budynków, ale także tych starszych, przy utrzymaniu niskich, w porównaniu do innych źródeł ciepła, kosztów ogrzewania. Połączenie pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną to dziś najlepsze rozwiązanie.
W doborze odpowiedniego OZE i znalezieniu odpowiedniego programu dotacyjnego pomogą doradcy ds. klimatu i środowiska zatrudnieni w małopolskich powiatach w ramach programu LIFE-IP EKOMAŁOPOLSKA oraz ekodoradcy w gminach. Warto również skorzystać z punktów informacyjno-konsultacyjnych programu Czyste Powietrze.
Oszczędzanie prądu i wody opłaca się nie tylko środowisku!
Podstawą naszych działań dla klimatu i środowiska jest termomodernizacja budynku. Nieocieplone budynki są narażone na bardzo szybkie wychładzanie się, a ich zapotrzebowanie na energię cieplną jest znacznie wyższe niż w przypadku ocieplonych domów. To z kolei skutkuje wzrostem rachunków za ogrzewanie. Dlatego należy zadbać o kompleksowe docieplenie ścian, stropów podłóg, uszczelnienie okien i drzwi oraz modernizację lub wymianę urządzenia grzewczego. Choć prace termomodernizacyjne mogą wydawać się bardzo kosztowne, dzięki programowi Czyste Powietrze jesteśmy w stanie znacznie zredukować wydatki.
Osobne zagadnienie stanowi temperatura, jaką utrzymujemy w domu. Przykręcenie grzejnika o 1 stopień pozwala zaoszczędzić nawet 6-7 proc. energii zużytej do ogrzania mieszkania. Można rozwiązać tę kwestię systemowo, montując termostaty lub sterowniki, albo po prostu obniżyć moc ogrzewania, zwłaszcza na noc i na czas, który spędzamy poza domem.
A jeżeli o oszczędności mowa, to iIe razy zdarza nam się wyjść z łazienki i nie wyłączyć światła? Albo zagotować cały czajnik wody, a zużyć tylko szklankę? Włączyć telewizor żeby szumiał w tle, podczas gdy przebywamy w innym pokoju? To tylko kilka przykładów złych nawyków, które przekładają się na większe zużycie energii elektrycznej w naszych domach. Wystarczy tak niewiele, aby oszczędzać energię, a przy tym chronić środowisko i klimat i zredukować swoje rachunki za prąd.
Tylko wyłączanie lamp i urządzeń, z których nie korzystamy w danej chwili pozwala zaoszczędzić nawet kilkaset złotych rocznie. Zamontowanie energooszczędnych żarówek oraz wybór sprzętów AGD (lodówka, pralka, piekarnik, czajnik) o wysokiej klasie energetycznej, najlepiej A lub B – to kolejny zysk dla budżetu domowego.
Równie ważne jak oszczędzanie energii jest oszczędzanie wody. Podczas ciepłych miesięcy warto gromadzić deszczówkę. Najprostszym sposobem jest zbieranie jej– np. do beczki, do której będzie kierowana woda z dachu, lub specjalnego zbiornika przeznaczonego do tego celu. Standardowym rozwiązaniem jest zbiornik o pojemności od około 250 do 350 litrów. Dofinansowanie do montażu takich rozwiązań jest możliwe z programu Moja Woda.
Drugi, równie ważny sposób gromadzenia deszczówki, to zatrzymanie jej w miejscu, gdzie spada. Tzw. błękitno-zielona infrastruktura (oczka wodne, zbiorniki melioracyjne, ogrody deszczowe, łąki kwietne) pozwoli uchronić nasze otoczenie nie tylko przed skutkami suszy, ale także nadmiernych temperatur.
Rower – pociąg – tramwaj dla klimatu
Poruszając kwestię oszczędności, które pomagają troszczyć się o środowisko, nie sposób pominąć tematu transportu. Komunikacja zbiorowa i sieć ścieżek rowerowych rozwijają się w Małopolsce z roku na rok – coraz łatwiej możemy organizować sobie życie, zostawiając samochód w domu.
Badania dowodzą, że rezygnując z korzystania z samochodu tylko przez 1 dzień w tygodniu, w ciągu roku zaoszczędzimy prawie 2 mln ton emisji CO2!
Z punktu widzenia klimatu najlepszym środkiem transportu jest rower. Dojazd rowerem do pracy, szkoły czy na zakupy przeniesie wiele korzyści: ominięcie miejskich korków, większą elastyczność przejazdu, korzyści dla zdrowia i oszczędność dla portfela. Jeśli jednak nie można z niego skorzystać, warto wybrać transport publiczny, najlepiej tramwaj lub pociąg. A gdy nie ma innego rozwiązania, niż samochód, postarajmy się, by nie korzystała z niego jedna osoba. Dobrym rozwiązaniem są wspólne sąsiedzkie dojazdy do pracy, szkoły czy przedszkola.
Naprawiaj nie wyrzucaj
Zepsuło się, więc kupię nowe. To już niemodne, również kupię nowe. Konsumpcjonizm i nadprodukcja to społeczne nawyki, które sprawiają że mamy coraz więcej rzeczy, jakich niekoniecznie potrzebujemy. Rosną składowiska odpadów, a przy tym emisje kolejnych setek ton gazów cieplarnianych. Aby temu zaradzić, nie trzeba nowatorskich pomysłów, wystarczy zamiast kupować kolejne rzeczy, naprawić te które już mamy.
Zanim pójdziemy na zakupy – przeanalizujmy potrzeby, wybierajmy rzeczy dobrej jakości, które posłużą dłużej. W przypadku sprzętów AGD zwróćmy uwagę na to, by miały wymienne części. Z zepsutymi lub uszkodzonymi ubraniami z pewnością poradzi sobie lokalny krawiec.
A jeśli domowe sprzęty, ubrania, zabawki nie są już potrzebne, powinny dostać drugie życie. Może to być znalezienie nowego zastosowania (modny obecnie „upcykling”) lub przekazanie zbędnych przedmiotów osobom, które zrobią z nich użytek. Równie ważne jest niemarnowanie jedzenia, wykorzystywanie w kuchni wszystkich części warzyw. Korzystanie z mądrości pokoleniowej sprzyja zachowaniu dobrego klimatu, nie tylko w znaczeniu eko!
Zielony klimatyzator
Nie ma lepszego sojusznika w walce ze zmianą klimatu, niż drzewa. Jedno dorosłe drzewo potrafi zmniejszyć temperaturę otoczenia o kilka lub nawet kilkanaście stopni Celsjusza. Drzewa działają także jak naturalne klimatyzatory i jonizatory powietrza, zatrzymując wodę opadową w liściach i pochłaniając zanieczyszczenia z powietrza oraz gleby. Zdrowe drzewo pochłania rocznie nawet 6-7 kg CO2 i produkuje ok. 120 kg tlenu (czyli prawie tyle, ile potrzebuje dorosły człowiek).
Zamieńmy chodniki na trawniki. Każdy pozbawiony kostki i betonu kawałek ulicy lub podwórza nie tylko zmniejszy otaczającą go wyspę ciepła, ale także pomoże gromadzić wodę. Nie kośmy zbyt krótko trawników wokół domu. Wystrzyżona do ziemi trawa nie wyprodukuje tlenu, nie zatrzyma wody i szybciej uschnie, a wokół podniesie się kurz i pył.
Razem dla przyszłych pokoleń
Biorąc pod uwagę fakt, że prawie każda nasza czynność ma wpływ na klimat, warto już dziś podjąć działania aby zatroszczyć się o dobry klimat – dla nas i przyszłych pokoleń. W tym zakresie postawmy przede wszystkim na termomodernizację naszego domu i montaż instalacji odnawialnych źródeł energii. Zacznijmy również zmianę nawyków konsumenckich. Oszczędzając energię i wodę, wybierając rower czy pociąg zamiast samochodu, ograniczając ilość odpadów – dbamy o klimat i środowisko, w dodatku z korzyścią dla kieszeni.
Zastanawiasz się czy możesz dołożyć swoja cegiełkę w staraniach o lepszy klimat? Działajmy wspólnie i konsekwentnie, bo przecież tylko razem możemy zadbać o dobry klimat dla pokoleń.
Więcej sposobów jak przeciwdziałać zmianie klimatu i adaptacji do niej można znaleźć na profilach społecznościowych „Ekomałopolska dla Klimatu”.
Kampania Województwa Małopolskiego realizowana w ramach projektu LIFE-IP EKOMALOPOLSKA (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA /LIFE19 IPC/PL/000005), dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW.
Plakaty kampanii do pobrania
Więcej o działaniach dla klimatu:
- Dla rolników
- Dla małych i średnich przedsiębiorców
- Dla dyrektorów jednostek edukacyjnych
- Dla lokalnych władz publicznych
- Dla właścicieli budynków jednorodzinnych
- Dla budujących dom jednorodzinny
- Dla zarządców domów wielorodzinnych
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Przyczyny i skutki zmiany klimatu
Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale upałów, ulewne deszcze, gwałtowne burze czy huraganowe wiatry powodują coraz częściej straty i zniszczenia, stanowiąc zagrożenia dla naszego życia i zdrowia. Zmiana klimatu to już nie tylko zapowiedzi naukowców. Jej negatywne skutki dzieją się na naszych oczach. Na szczęście na wiele różnych sposobów możemy im przeciwdziałać.
Susza? A przecież pada deszcz
Susza dla wielu z nas oznacza brak deszczu. Jednak to nie tylko ilość opadu ale także to czy jest on rozłożony równomiernie w ciągu roku, czy też występują dłuższe okresy bez opadu, a potem ulewne deszcze, ma wpływ na powstawanie zjawiska suszy. Równie ważna jest temperatura powietrza. Coraz częstsze upały powodują intensywne parowanie wody i zmniejszenie jej zasobów w środowisku. Czy zatem powinniśmy bać się suszy?
– W latach 80. susze występowały średnio co pięć lat, w 90. pojawiały się już co 2 lata. Od 2013 r. występują praktycznie rokrocznie – mówi Marcin Wójcik, rolnik z Beskidu Niskiego. – Rosnące temperatury podczas zimy sprawiają, że śniegu jest coraz mniej. Jeszcze do niedawna śnieg magazynował wodę, a marcowe roztopy nawadniały ziemię i przygotowywały ją do wegetacji. Gdy ich brakuje rolnicy muszą mierzyć się z suszą.
Problem pogłębiają dodatkowo bezdeszczowe wiosny i letnie upały. Pojawiające się od czasu do czasu deszcze trochę poprawiają sytuację w rolnictwie oraz zmniejszają zagrożenie pożarowe w lasach. Nie rozwiązują jednak problemu suszy.
Więcej o przyczynach i konsekwencjach zmian klimatu na: https://klimat.ekomalopolska.pl/aktualnosci/trzy-pytania-o-klimat-rolnictwo/
A co możemy zrobić w walce ze zmianami klimatu? M.in. oszczędzać wodę, gromadzić wodę, oszczędzać energię i kupować lokalnie.
Materiały do pobrania – susza
Grom z jasnego nieba – czyli gwałtowne zjawiska atmosferyczne
Wzrost temperatury ma także inne poważne konsekwencje. To więcej gwałtownych zjawisk atmosferycznych – burz i ulew powodujących lokalne powodzie i podtopienia.
– Jeszcze 10 – 15 lat temu opady miały charakter bardziej regularny. Obecnie mamy coraz więcej sytuacji, kiedy po okresie bezdeszczowym występują opady bardzo intensywne, ulewne – tłumaczy dr hab. Anita Bokwa prof. UJ, Dyrektor Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Zwłaszcza opady burzowe występują na małym obszarze i dostarczają znacznie więcej wody niż jest w stanie bezpiecznie przyjąć grunt czy koryta rzek. Woda nie jest w stanie zostać zgromadzona w środowisku i może powodować powodzie czy osuwiska.
Latem więcej jest okresów bez opadów i miesięcy suchych. Przychodzące po nich intensywne opady deszczu nie rozwiązują problemu braku wody.
Więcej o przyczynach i konsekwencjach zmian klimatu na: https://klimat.ekomalopolska.pl/aktualnosci/trzy-pytania-o-klimat-klimat-a-pogoda/.
A co możemy zrobić w walce ze zmianami klimatu? Na przykład ograniczyć używanie samochodu, więcej jeździć rowerem i używać jak najmniej plastiku.
Materiały do pobrania – powodzie
Gdzie się podział tamten śnieg?
Któż z nas nie pamięta śniegu po kolana, zimowych ferii na lodowisku i bałwana przed oknem? Takie sielankowe obrazki, to dziś niecodzienny widok. Tymczasem zima w naszej strefie klimatycznej ma istotne znaczenie zarówno dla przyrody, jak i rolnictwa.
– Brak pokrywy śnieżnej, która topniejąc, staje się nieocenionym źródłem zasilającym wody podziemne, ma ogromny wpływ na ogólne zasoby wodne – mówi Marek Piątkowski z fundacji Aeris Futuro. Niedostatek takiego zasilania w okresie wiosennym powoduje w późniejszym czasie niskie stany wód w rzekach, a także częściej pojawiające się i dłużej utrzymujące susze.
Zimą coraz częściej obserwujemy opady pod postacią deszczu, który szybko spływa do rzek. Nawet jeśli spadnie śnieg, to leży on kilka – kilkanaście dni. Bezmroźne zimy sprawiają, iż topi się szybko, zasilając Bałtyk, a nie glebę i nasze wody gruntowe. A to już jeden krok w kierunku suszy.
Więcej o przyczynach i konsekwencjach zmian klimatu: https://klimat.ekomalopolska.pl/aktualnosci/trzy-pytania-o-klimat-swiatowy-dzien-ziemi/
A co możemy zrobić w walce ze zmianami klimatu? Na przykład robić świadome zakupy, dać drugie życie swoim ubraniom, zbierać deszczówkę oraz sadzić drzewa i zieleń.
Materiały do pobrania – brak śniegu
Kampania Województwa Małopolskiego realizowana w ramach projektu LIFE-IP EKOMALOPOLSKA (LIFE-IP EKOMALOPOLSKA /LIFE19 IPC/PL/000005), dofinansowanego ze środków programu LIFE Unii Europejskiej oraz NFOŚiGW.